Help, mijn paard heeft een wond!?

In deze blog deel ik mijn persoonlijke ervaring met twee verschillende draad wonden bij mijn paarden en tips voor als dit gebeurt. De blog bevat beeldmateriaal van deze wonden. Kan je hier niet goed tegen, dan is het slim niet verder te lezen.

Een ongeluk zit in een klein hoekje zegt men en dat geldt ook voor onze paarden. Hoewel we allemaal zuinig op ze zijn ontkomen we er niet aan dat we vroeger of later een keer te maken krijgen met een wond en dan bedoel ik geen schaafplekje. Met 25 jaar paarden heb ik twee keer te maken gehad met een serieuze wond, beide keren draad wonden. Het zijn twee, totaal verschillende, draadwonden en ik wil er graag wat meer over vertellen.

1. In mei 2018, liep mijn toenmalige merrie Noortje een draadwond op als gevolg van prikkeldraad in de wei van de buurman. Hoe ze er precies in terecht is gekomen is niet duidelijk. Ze heeft met haar voorbeen in de draad gezeten en de wond liep over de achterkant van de bal van haar hoef.
2. In augustus 2022, belande Luna door een stoei galopje van haar twee jonge paddock paradise genootjes in mijn 8 maanden oude nieuwe omheining. Ik had de verkeerde keuze gemaakt als onderste draad van de omheining en een te stevige draad gekozen welke sneed in de voorzijde van haar achterbeen, in plaats van dat de draad brak. Op de voorzijde van haar achterbeen zat een dikke V snee (op zn kop). De draad had als een soort kaasschaaf gewerkt, maar het “plakje” was gelukkig niet los.

Twee heel verschillende draadwonden dus en ik wil graag met jullie delen hoe ik daar mee omgegaan ben.

Ten eerste, als het je overkomt hoop ik dat je er snel bij bent. Want hoe eerder de behandeling start hoe beter. Bij Noor heeft de (paarden) buurvrouw het zien gebeuren en direct mijn toenmalige weidebaas gewaarschuwd en die belde mij weer. Bij Luna zag ik het zelf gebeuren, ik was op het moment van het ongelukje aan het mesten.

Je beoordeelt natuurlijk zelf even de situatie. Maar bij draadwonden ontkom je denk ik niet zo vaak aan de dierenarts. In het geval van Noor, kreeg ik van mijn weidebaas te horen, terwijl ik in het magazijn was, “Bel de dierenarts en kom nu, want het is heel erg”. Op dat moment wist ik niet over welk paard hij sprak, want zowel Noortje als Vosje liepen bij hem. Dus dat ontdekte ik pas toen ik aankwam.

Wachten op de dierenarts:

Vervolgens is niet in paniek raken tijdens het wachten op de dierenarts een goede tip denk ik, maar als je een beetje stressvol bent aangelegd is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Bij Noor stroomde het bloed werkelijk uit de bal van haar voet/hoef en met oude schone doeken probeerde we de boel een beetje dicht te drukken. Maar het beeld hoe het bloed over mijn handen stroomde staat op mijn netvlies gebrand. Op dat moment was ik echt bang dat er een serieuze (slag) ader was geraakt. Ik zelf ben hierin ook niet zo heel goed, ik kan wel rustig blijven, maar ik kan niet zo goed tegen bloed. Dus op zo’n moment handel ik met adrenaline en zodra er even ontspanning ontstaat in de situatie moet ik gaan zitten (met mijn hoofd tussen mijn knieën) om te voorkomen dat ik alsnog flauwval.

Wat te doen tijdens het wachtten op de dierenarts:

• Voorkomen dat de situatie erger wordt. Zorg dat je paard rustig blijft. Bijvoorbeeld door zijn vriendjes in de buurt te houden en hem niet naar een voor hem vreemde plek te verplaatsen.
• Zorg dat de wond schoon blijft. Dus haal je paard bijvoorbeeld wel weg uit de paddock, om te voorkomen dat er zand in de wond komt. Of weg bij een mest plaats/vieze stal.
• Laat bloed stromen. Dit spoelt de wond schoon. Tenzij je het vermoeden hebt dat je paard teveel bloed verliest. Bij Noor had mijn weidebaas dit idee al voordat ik er was, dus hij was al begonnen met stelpen. Bij Luna viel het bloeden reuze mee, dus heb ik dit gewoon laten gebeuren.
• Pak het paardenpaspoort erbij. Hierin kun je bij het onderdeel vaccinaties zien wanneer je paard voor het laatst gevaccineerd is tegen tetanus. Zodat je dit met je dierenarts communiceren.

Luister naar je dierenarts:

Vervolgens, luister naar de dierenarts. Wat hier in deze blog staat beschreven is mijn persoonlijke ervaring. Maar iedere wond en paard zijn uniek. De dierenarts heeft de meeste ervaring met wonden natuurlijk en hij kan het beste inschatten wat een geschikt behandel plan is voor je paard. Probeer tijdens het overleg met de dierenarts wel de volgende haalbaarheidspunten mee te nemen:

• Betreft het een sportpaard of recreatie paard en wat is de leeftijd van je paard of pony? Bij Noor is dit niet te sprake gekomen, Noor was op moment van het ongeluk hoog dragend, dus ook voor het veulen was het zo snel mogelijk stoppen van het bloeden van belang. Maar Luna was vorig jaar al 18, ze is zeer stress gevoelig, lastig op de trailer te laden en heeft veel medicatie nodig om haar te sederen (weet ik uit eerdere ervaring bij andere onderzoeken). Voor het hechten moest ze 100% stilstaan/liggen. Maar dit zou bij haar een zeer moeilijke opgave zijn. Daarom hebben we bij haar besloten haar wond niet te hechten. Omdat ze zonder hechten nog steeds recreatie pony op leeftijd kon zijn. De kans op een minder mooi litteken was iets groter, maar uiteindelijk heeft ze een prachtig litteken gekregen. Hoe? Een beetje geluk natuurlijk, maar mijn extra tips deel ik zometeen.
• Wat kan je zelf? Durf je zelf een wond te verzorgen, kan of ben je bereid te leren een wond te verbinden?
• Kun je een ziekenboeg voor je paard maken? Waar je paard, zolang de dierenarts het nodig acht, zich comfortabel voelt?
• Is er vervoer beschikbaar voor eventueel naar de kliniek? Is je paard/pony trailer mak?
• Hier wil je liever niet aan hoeven te denken, maar toch niet iedereen heeft een super stevige spaarrekening of misschien had je afgelopen maanden al een keer vaker pech met hoge kosten. Is het plan van de dierenarts financieel haalbaar voor jou? Ik was bij Noortje alles bij elkaar meer dan 1000 euro kwijt en bij Luna vorig jaar rond de 500 euro. Ik heb kosten bespaard door een groot deel van de wond verzorging zelf te doen, ik vind dat geen probleem. (Alleen in acute situaties vind ik bloed lastig, daarna ben ik erop voorbereid.) Ik hou de dierenarts op de hoogte met foto’s via Whatsapp en indien nodig komt ze extra helpen of op controle. Maar niet iedereen voelt zich daar natuurlijk comfortabel bij. Mijn advies is dan ook een behandel plan te kiezen waarbij je je prettig voelt. Want te veel zorgen is natuurlijk ook niet fijn.

Stalrust:

De dierenarts is geweest, je bent misschien met je paard naar de kliniek geweest en nu kan het herstel proces beginnen. Zowel bij Luna en Noortje heb ik het advies gekregen dat ze stalrust moesten hebben. Bij Noor heb ik dit een week of 2 gedaan en daarna de stal uitgebreid met een flinke paddock. Bij Luna heb ik de stalrust twee dagen volgehouden. Luna voelde zich zeer oncomfortabel opgesloten. Dus ik besloot dat Luna in de grote paddock voor stal mocht samen met Corine en Vlipo. Met z’n drieën hadden ze even “paddock paradise rust”, want op de track kunnen ze enorm hard crossen. Hoewel het advies stalrust met de beste bedoelingen is, maak ik mij persoonlijk ernstig zorgen over de afname van de bloedsomloop in de benen van je paard bij stalrust. Normaal is de verminderde bloedsomloop bij stalhuisvesting al niet ideaal, omdat de pompwerking van de hoeven sterk afneemt. Maar bij herstel van een grote wond wil je juist dat afvalstoffen snel worden afgevoerd en goede stoffen bij de wond terecht komen. Maar werkt dit wel net zo goed bij een verminderde bloedsomloop? Stalrust moet natuurlijk voorkomen dat je paard gekke dingen gaat doen en er veel druk op de wond terecht komt, want wonden aan benen van paard helen moeizaam door het “taaie vlees” en de grote spanning die erop staat. Noor en Luna waren allebei redelijk verstandig, dus gingen met beleid met zichzelf om, dus ik heb de gok genomen en ze meer bewegingsvrijheid gegeven. Maar dat het twee keer goed is gegaan bij mij geeft natuurlijk geen garanties in andere situaties. Ik kan je alleen adviseren goed naar je eigen paard te kijken, waar is hij volgens jou het meest bij gebaat.  

Van wond, naar hechten, naar slechter, naar beter:

Inmiddels heeft je dierenarts je misschien wel gewaarschuwd. Na het hechten ziet het er allemaal best goed uit. Maar het gaat er nu eerst slechter uitzien, voordat het er beter uit gaat zien. Hoe lager de wond zich op het been van je paard zich bevind, hoe meer kans dat de hechtingen (na een dag of 4) open gaan springen door het taaie vlees en de enorme druk erop. Het ziet er niet prettig uit, maar je ziet wel iedere keer dat je het verband wisselt een prachtige voorstelling van het herstellend vermogen van je paard zijn lichaam!

Ik heb niks tegen de traditionele geneeskunde en zeker niet in acute situaties. Noortje en Luna hebben allebei de nodige pijnstillers en antibiotica gehad, infectie van de wond geeft een enorm risico op slechter en langzamer herstel. Dus dat wilde ik zeker voorkomen. In 2018 moest Noor het met gaas, Vetinary Gamgee (verband) en zelfklevende bandages doen als verband. Maar in 2022 waren er een nieuw soort matjes beschikbaar voor op wonden, afkomstig uit de humane geneeskunde, deze zorgen onder andere voor een betere doorbloeding en Luna heeft deze zeker twee weken op haar wond gehad. Daaroverheen ging opnieuw gaas, Vetinary Gamgee en zelfklevende bandages om alles op zijn plek te houden. Daarnaast heb ik ze uiteraard een beetje extra ondersteund met:

1. Homeopathie, Arnica en Calendula, op advies van De Marsse, Dier en homeopathie.
2. Doorbloeding gestimuleerd met behulp van magneetveld therapie en laserlichttherapie. Ik gebruikte hiervoor een Bemer apparaat.

Deze aanpak, alles te samen, heeft ervoor gezorgd dat ik bij beide paarden geen infectie hebben gehad en twee prachtige littekens hebben (voor zoverre een litteken prachtig kan zijn). Omdat het bij Noor al zo goed was gelukt, heb ik op de matjes van de dierenarts na, qua verzorging bij Luna bijna exact hetzelfde gedaan. In de hoop dat het weer zo goed zou werken en dat was gelukkig het geval.

Voorkomen is beter dan genezen

Uiteraard! Dus na Luna’s ongeluk heb ik dus een aanpassing gedaan aan mijn omheining en gekozen voor een onderste draad die veel sneller breekt als de “degelijke” draad die ik bij aanvang had gekozen.

Fenne van Becidor, september 2023, niks uit deze blog mag gekopieerd worden zonder overleg met mij.